یادداشتهای اینجانب

این همان چیزی است که آندری‌یف نیز درباره‌اش اظهار بی‌اطلاعی کرده است. در یادداشت کوتاه ابتدای ترجمۀ فارسی کتاب «یادداشتهای اینجانب»، ضمن اشاره به واکنش‌های متعدد و گوناگون به این رمان در مطبوعات، وقتی که برای اولین بار در روسیه منتشر شد، و دیدگاه‌های متناقض منتقدان دربارۀ راوی و شخصیت اصلی آن، از قول خود آندری‌یف و به نقل از بخشی از مصاحبۀ او با ایزمایلاف، منتقد مشهور روس، راجع به گناهکار یا بی‌گناه بودن راوی این رمان آمده است: «می‌پرسید قهرمان یادداشتهای اینجانب که خود را قربانی یک خطای قضایی می‌داند، واقعا قاتل است یا نه؟ خود من اوایل به بی‌گناهی‌اش اطمینان داشتم، اما از مقطعی انگار به او مشکوک شدم. بله، من واقعا به این پیرمرد قصه‌مان که تقریبا در هر صفحه با اطمینان عجیبی از بی‌گناهی خود دم می‌زند، قدری مشکوکم و تعجب هم نکنید که خودم چندان مطمئن نیستم... چون واقعا خود را در پاسخ به پرسش شما صاحب نفوذی بیش از هر آدم عادی دیگری نمی‌دانم. ما نویسنده‌ها، چنان قدرتی نداریم که قهرمان خود را به انجام هرچه به ذهنمان رسید، وادار کنیم یا کاری را به او نسبت دهیم که با روحیه و شخصیتش مطابقتی نداشته باشد... اگر جز این باشد، جعل است و نه یک اثر هنری. پرسوناژی که می‌سازم، از مقطعی به بعد جان می‌گیرد و خارج از ارادۀ من زندگی مستقل خود را خواهد داشت، پس دیگر چه مسوولیتی می‌توانم در قبال اعمال او داشته باشم و چرا بهتر از هرکس دیگری باید از حقیقتش باخبر باشم؟ بنابراین، چنان‌که گفتم، من صرفا به قهرمان یادداشتهای اینجانب مشکوکم...»